Επιτάχυνση δικαιοσύνης και διαμεσολάβηση
Επιτάχυνση δικαιοσύνης και διαμεσολάβηση είναι το ζητούμενο την ώρα που με αργά αλλά σταθερά (;) βήματα φαίνεται πώς βαδίζουμε στην έξοδο από το «Μένουμε σπίτι» και επιστρέφουμε στην κανονικότητα, θα κληθούμε να διαχειριστούμε νέες προκλήσεις.
Νέα δεδομένα για την προστασία της α΄ κατοικίας αναμένονται το επόμενο χρονικό διάστημα ενώ και στο χώρο της δικαιοσύνης, η πολυήμερη αναστολή θα φέρει στην επιφάνεια χρόνια προβλήματα, όπως την βραδύτητα στον τρόπο απονομής της.
Όλο αυτό το διάστημα, χιλιάδες υποθέσεις αναβλήθηκαν και με δεδομένο το πεπερασμένο του χρόνου, παραμένει άγνωστο πότε θα εξεταστούν εκ νέου.
Η γενικότερη αναστολή παρέσυρε όπως ήταν αναμενόμενο και την ουσιαστική εφαρμογή του ν. 4640/2019 για τη διαμεσολάβηση στις αστικές και εμπορικές διαφορές όσον αφορά στην τακτική διαδικασία του Μονομελούς Πρωτοδικείου (πάνω από 30.000 ευρώ) καθώς και στις αντίστοιχες του Πολυμελούς που ήταν να ξεκινήσει στα μέσα Μαρτίου.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πώς ήδη από τα μέσα Ιανουαρίου του 2020 είναι υποχρεωτικό να υπάρξει μια Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία (ΥΑΣ) μεταξύ των εμπλεκομένων μερών σε υποθέσεις οικογενειακών διαφορών, δηλαδή σε ζητήματα που άπτονται των σχέσεων μεταξύ των συζύγων (υποθέσεις διατροφής, επιμέλειας τέκνων κλπ).
Παράλληλα, ήδη από την ημερομηνία ψήφισης του νόμου (30 Νοεμβρίου 2019) υφίσταται η υποχρέωση του πληρεξούσιου δικηγόρου, πριν την προσφυγή στη δικαιοσύνη, να ενημερώνει εγγράφως τον εντολέα του για τη δυνατότητα να λυθεί η υπόθεσή του μέσω διαμεσολάβησης και το σχετικό αποδεικτικό να κατατίθεται μάλιστα και στη γραμματεία του δικαστηρίου.
Με δεδομένη λοιπόν την καθυστέρηση που ήδη παρατηρείται στην απονομή δικαιοσύνης αλλά και την αδήριτη ανάγκη για επιτάχυνση των διαδικασιών με την εξεύρεση άμεσων λύσεων στα προβλήματα που ανακύπτουν, ίσως θα πρέπει να επανεξεταστεί και επανεκτιμηθεί ο ρόλος της διαμεσολάβησης.
Θεωρώ λοιπόν πώς έστω και υπ’ αυτές τις συνθήκες έφθασε η ώρα να διαμορφωθεί μια διαφορετική κουλτούρα στον τρόπο αντιμετώπισης των προβλημάτων που προκύπτουν.
Μέσω της διαμεσολάβησης και συγκεκριμένα της αρχικής συνεδρίας, τα εμπλεκόμενα μέρη θα έχουν τη δυνατότητα αφενός να μάθουν για έναν θεσμό που υφίσταται στην ελληνική έννομη τάξη από το 2010, ωστόσο ελάχιστοι έχουν χρησιμοποιήσει.
Αφετέρου, να αναλογιστούν τις συνέπειες της έναρξης ενός δικαστικού αγώνα, όπου υπάρχει αβεβαιότητα αναφορικά με το χρόνο και το κόστος της διαδικασίας αλλά και με την έκβαση του αποτελέσματος.
Εξάλλου, σε αντίθεση με τα δικαστήρια όπου υπάρχει νικητής και χαμένος, στη διαμεσολάβηση, τη λύση την συν-διαμορφώνουν τα μέρη και όχι ο δικαστής, οπότε μπορεί να είναι κοινά αποδεκτή (win-win).
Μάλιστα, τόσο κατά την αρχική συνεδρία όσο και καθ’ όλη τη διάρκεια της διαμεσολάβησης δεν τηρούνται πρακτικά (ενίσχυση εμπιστευτικότητας) ενώ στο τέλος υπάρχουν δύο ενδεχόμενα: είτε θα συνταχθεί πρακτικό αποτυχίας εφόσον τα μέρη δεν συμφωνήσουν, είτε θα συνταχθεί πρακτικό επιτυχούς διαμεσολάβησης, το οποίο εφόσον κατατεθεί στη γραμματεία του αρμόδιου δικαστηρίου, αποτελεί εκτελεστό τίτλο.
Εκτός των παραπάνω όμως και με δεδομένο πώς η οικονομική κρίση που θα προκληθεί λόγω του κορωνοϊού θα δημιουργήσει μια νέα γενιά «κόκκινων δανείων», είναι μια καλή ευκαιρία τόσο για τα πιστωτικά ιδρύματα όσο και για τους φορείς διαχείρισης, να εντάξουν τους τρόπους εναλλακτικής επίλυσης διαφορών στη φαρέτρα τους.
Έτσι, θα μπορέσουν να τρέξουν τα reality tests για την οικονομική δυνατότητα/αδυναμία των οφειλετών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και ταυτόχρονα να προχωρήσουν με γοργούς ρυθμούς στην εκκαθάριση των χαρτοφυλακίων τους.
Λένε ότι σε καιρούς απελπισίας καλούμαστε να λάβουμε έκτακτα μέτρα, ή αλλιώς, εκτός κανονικότητας.
Η πρόσφατη κρίση το απέδειξε αφού ειδικά στον ψηφιακό τομέα έγιναν άλματα που δεν είχαν γίνει δεκαετίες.
Σίγουρα για την εξέταση εναλλακτικών τρόπων επίλυσης προβλημάτων θα πρέπει να αναζητούμε νέες νόρμες, οπότε η διαμεσολάβηση είναι ένα μέσο για να φθάσουμε γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα στο επιθυμητό αποτέλεσμα.